Wednesday, June 17, 2015

Book



Book

A book is a set of written, printed, illustrated, or blank sheets, made of ink, paper, parchment, or other materials, fastened together to hinge at one side. A single sheet within a book is a leaf, and each side of a leaf is a page.
The word book comes from Old English "bōc" which (itself) comes from the Germanic root "*bōk-", cognate to beech. Similarly, in Slavic languages (for example, Russian,Bulgarian, Macedonian) "буква" (bukva—"letter") is cognate with "beech". In Russian and in Serbian and Macedonian, another Slavic languages, the words "букварь" (bukvar') and "буквар" (bukvar), respectively, refer specifically to a primary school textbook that helps young children master the techniques of reading and writing. It is thus conjectured that the earliest Indo-European writings may have been carved on beech wood. Similarly, the Latin word codex, meaning a book in the modern sense (bound and with separate leaves), originally meant "block of wood".

When writing systems were created in ancient civilizations, nearly everything that could be written upon—stone, clay, tree bark, metal sheets—was used for writing.The study of such inscriptions forms a major part of history. The study of inscriptions is known asepigraphy. Alphabetic writing emerged in Egypt . The Ancient Egyptians would often write on papyrus, a plant grown along the Nile River. At first the words were not separated from each other (scriptura continua) and there was no punctuation. Texts were written from right to left, left to right, and even so that alternate lines
read in opposite directions. The technical term for this type of writing is 'boustrophedon,' which means literally 'ox-turning' for the way a farmer drives an ox to plough his fields.

In the 5th century, Isidore of Seville explained the then-current relation between codex, book and scroll in his Etymologiae (VI.13): "A codex is composed of many books; a book is of one scroll. It is called codex by way of metaphor from the trunks (codex) of trees or vines, as if it were a wooden stock, because it contains in itself a multitude of books, as it were of branches." Modern usage differs.
The fall of the Roman Empire in the 5th century A.D. saw the decline of the culture of ancient Rome. Papyrus became difficult to obtain due to lack of contact with Egypt, and parchment, which had been used for centuries, became the main writing material.

Steam-powered printing presses became popular in the early 19th century. These machines could print 1,100 sheets per hour, but workers could only set 2,000 letters per hour.
Monotype and linotype typesetting machines were introduced in the late 19th century. They could set more than 6,000 letters per hour and an entire line of type at once.
The centuries after the 15th century were thus spent on improving both the printing press and the conditions for freedom of the press through the gradual relaxation of restrictive censorship laws. See also intellectual property, public domain, copyright. In mid-20th century, European book production had risen to over 200,000 titles per year.
In modern times, has become popular e-book.

The term e-book is a contraction of "electronic book"; it refers to a book-length publication in digital form. An e-book is usually made available through the internet, but also on CD-ROM and other forms. E-Books may be read either via a computer or by means of a portable book display device known as an e-book reader, such as the Sony Reader,Barnes & Noble Nook, Kobo eReader, or the Amazon Kindle. These devices attempt to mimic the experience of reading a print book.
Book design is the art of incorporating the content, style, format, design, and sequence of the various components of a book into a coherent whole.

In the words of Jan Tschichold, book design "though largely forgotten today, methods and rules upon which it is impossible to improve have been developed over centuries. To produce perfect books these rules have to be brought back to life and applied." Richard Hendel describes book design as "an arcane subject" and refers to the need for a context to understand what that means.


https://www.youtube.com/watch?v=Pgat3ItPJc4slaidi

ნეიროტრანსმიტერი სეროტონინი

ნეიროტრანსმიტერი
სეროტონინი

ნეიროტრანსმიტერი არის ქიმიური ნივთიერება, რომელიც გამოიყოფა ნერვის დაბოლოების ადგილას, პრესინაფსური ტერმინალიდან და უზრუნველყოფს იმპულსის გადაცემას ნეირონულ სინაფსებში, ერთი ნერვიდან მეორეში. ნეირონთა შორის აგზნება ან შეკავება გადაეცემა მხოლოდ ერთი მიმართულებით, კერძოდ, ნეირონის სინაფსური დაბოლოებიდან (პრესინაფსიდან) მეორე ნეირონის სხეულზე, (პოსტსინაფსზე)
პოსტსინაფსურ  მემბრანაზე ზემოქმედების ეფექტის მიხედვით,ნეიროტრანსმიტერებს ორ ჯგუფად ყოფენ-„ამაგზნებბად’’ და „შემაკავებლად’’. ნერვული დბოლოებიდან გათავისუფლებული ამაგზნებელი ნეიროტრანსმიტერის ზემოქმედებისას, პოსტსინაფსურ მემბრანაზე ხდება ,მემბრანული პოტენციალის იმგვარი ცვლილება ( დეპოლარიზაცია), რომ პოსტსინაფსური ნეირონი აიგზნება,ხოლო შემაკავებელი ნეიროტრანსმიტერის გათავისუფლების შემთხვევაში, პოსტსინაფსურ მემბრაბაზე ადგილი აქვს ისეთ ცვლილებებს  (ჰიპერპოლარიზაცია), რომ ხდება ამ ნეორნის განმუხტვათა გაიშვიათება ან სრული შეწყევტა. მემბრანის ჰიპერპოლარიზაციის შემთხვევაში ამაგზნებელი სინაფსების გააქტივებით მოცემული ნეორნის აგზნება გაძნელებულია.

ზოგიერთი ნეიროტრანსმიეტრი პოსტსინაფსურ ნეირონში მხოლოდ შემაკავებელ პასუხებს აღძრავს. მაგ:გლუტამატი მა-ამონოერბოს მჟავა და გლიცინი -მხოლოდ შემაკავებელ ნეიროტრანსმიტერად მოიაზრება. ამასთან, ცნობილია, რომ ნეიროტრანსმიტერის პოსტინაფსური ეფექტი განისაზღვრება იმით, თუ სამიზნე უჯრედის მემბრანაში განთავსებულ რომელ რეცეპტორს დაუკავშირდება იგი.მაგალითად: ზურგის ტვინის მოტონეირონის ნ ნერვული დაბოლოებიდან ჩონჩხის  (განივზოლიან) კუნთოვან ბოჭკოებზე მოქმედი აცეტილქოლინი უკავშირდება  უშუალოდ ნატრიუმის იონური არხის  მაკონტროლებელ, სწრაფად მოქმედ N იონოტროპულ რეცეპტორებს, რასაც, საბოლოოდ, კუნთოვანი ბოჭკოს შეკუმშვა მოჰყვება, ხოლო გულის კუნთის პეისმეკერულ წარმონაქმნზე (სინოატრიული კვანძი) ცთომილი ნერვის დაბოლოებიდან  გათვისუფლებული იგივე  აცეტილქოლინი, უკავშირდება კალიუმის იონური არხების მაკონტროლებელ M აცეტილქოლინურ მეტაბოტროპულ რეცეპტორებს, კალიუმის იონების გამტარებლობის გაზრდის გამო, მემბრანის ჰიპერპოლარიზაციას ახდენს და აკავებს ორგანოს მოქმედებას.

 ასევე ნეიროტრანსმიტერის მოქმედებაზე პოსტსინაფსური ნეირონის პასუხს განსაზღვრავს არა ნეიროტრანსმიტერის მოლეკულების ქიმიზმი, არამედ ის, თუ პოსტინაფსური ნეირონის რომელი ტიპის რეცეპტორს დაუკავშირდება მოცემული მოლეკულა.
ტვინში ნეიროტრანსმიტერის ფუნქციას 60-ზე მეტი სხვადასხვა ქიმიური სუბსტანცია ასრულებს.ინეტნსიურად შესწავლილი ნეიროტრანსმიტერები გარკვეულ ტექნიკურ კრიტერიუმებს აკმაყოფილებენ. თითოეული მათგანი გამომუშავდება პრესინაფსურ-აქსონურ დაბოლოებაში და გამოთავისუფლდება,როდესაც მოქმედების პოტენციალი აღწევს ამ დაბოლოებას. ნეიროტრანსმიეტრის არსებობა სინაფსურ ნაპრალში იწვევს პოსტსინაფსური მემბრანის ბიოლოგიურ  პასუხს და თუ მისი გამოთავისუფლება არ შედგა,შესაბამისი პასუხი ვერ გამოიწვია.


სეროტონინი ეს არის მნიშვნელოვანი ნეიროტრანსმიტერი. ის განეკუთვნება ინდოლამინებს. მისი სინთეზი ტრიპტოპან-5-ჰიდროქსილაზას საშუალებით ტრიპტოპანის გარდაქმინდან იწყება,ხოლო დეკარბოქილსების შედეგად მიიღება სეროტონინი. სეროტონინისადმი მგრძნობიარე რეცეპტორებს ოთხ ქვე კლასად ყოფენ რომელთაგან სამი 5-HT1, 5-HT2, და 5HT4 ,მეტაბოტროპული რეცეპტროია, ხოლო 5-HT3   იონოტროპულია.
5-HT1 - ჰიპოკამპში და სტრატუმში არის განთავსებულ, აკავებს ადენილატციკალზად და ციკლური ადენოზინ-მონოფოსფატის რაოდენობას ამიცრებს.
5-HT2 მონაწილეობს სეროტონინის მიერ ქცევითი ეფექტის აღძვრაში,განთავსებულია ნეოკორტექსში და ჰიპოკამპში.
5-HT4 ააქტივებს ადენილატციკლაზას და მათი გააქტივებისას ციკლური ადენოზინ-მონიფოსფატის რაოდენობა იზრდება.
5-HT  ს ანტაგინისტებია: მეთილსერგიდი და ციპროჰეპტიდინი.


ის ძიროთადად განთავსებულია ხიდისა და შუატვინის მედიალურ ნაწილებში.სეროტონინერგული ნეირონები ქმნის ე.წ რაფეს ბირთვს.
სეროტონინი მნიშვნელოვან როლს თამაშობს ცენტრალურ ნერვულ სისტემაში, საჭმლის მომნელებელ ტრაქტში, ასევე სეროტონინს გამოიმუშავებს თრომბოციტებისეროტონინის უდიდესი ნაწილი  მოდის საჭმლის მომნელებელ ტრაქტზე, ის ასტიმულირებს ნაწლავების მოძრაობას. დანარჩენი სეროტონინი თავის ტვინში გამომუშავდება, რაც არეგულირებს გუნება-განწყობას, აპეტიტს (მადას), ძილსასევე მნიშვნელოვან როლს თამაშობს მახსოვრობა, სწავლაში და სხვა კოგნიტიურ ფუნქციებშისეროტონინზე მოქმედებს ფარმაკოლოგიური პრეპარატები მაგ. ანტიდეპრესანტები.


სეროტონინს ენტეროქრომაფინული უჯრედები გამოიმუშავებენშემდგომ ხვდება ცირკულაციაში, მას აქტიურად მიიტაცებენ თრომბოციტები, შემდგომში თრომბის შექმნის დროს გამოყოფენ, ამ შემთხვევაში სეროტონინს აქვს ვაზოკონსტრიქციული ეფექტი.
მიიჩნევა, რომ სეროტონინი მნიშვნელოვან როლს თამაშობს კარგად ყოფნის და ბედნიერების შეგრძნებაში.
არის საკვები, რომელთა მიღებაც ზრდის სეროტონინის დონეს, განსაკუთრებით ფენილალანინი და ლეუცინის შემცველი საკვები მაგ. პაპაია, ბანანი. ნახშირწყლები და დაბალი ცილების შემცველი საკვები ასევე ზრდის სეროტონინის დონეს ინსულინის გაზრდის ხარჯზე, თუმცა საბოლოოდ ამცირებს, ასევე ვითარდება ინსულინ რეზისტენტობა.
 სეროტონინი მნიშვნელოვან როლს თამაშობს ადამიანის სექსუალურ ქცევაშიინტიმური ურთიერთობების ფორმირებაში.

სეროტონინის ნაკლებობამ შეიძლება გამოიწვიოს დეპრესია, მადის გაზრდა და გადამეტებული კვება.

https://www.youtube.com/watch?v=qMsWtP3VS3Q

slaidi